Inleiding

Deze week zetten we prebiotica in de kijker. We focussen daarbij op de oudere, niet-humane oligosachariden: de galacto-oligosachariden (GOS), fructo-oligosachariden (FOS) en de nieuwe groep van humane milk oligosachariden (HMOs). 

Oligosachariden zijn het derde meest belangrijke bestanddeel van moedermelk, en zijn vrijwel afwezig in koemelk. Zoals we hebben aangehaald in onze eerdere artikels van deze serie (zie ons artikel over probiotica en palmolie), proberen producenten flesvoedingen te ontwikkelen die moedermelk zo goed mogelijk imiteert. Om die reden zijn sommige firma’s oligosachariden gaan toevoegen aan hun flesvoeding. Historisch gezien werd vooral gebruik gemaakt van niet-humane oligosachariden, zoals fructo- en galacto-oligosachariden, omdat het nog niet mogelijk was om de oligosachariden uit moedermelk na te maken en op een rendabele manier aan flesvoeding toe te voegen.

Prebiotica

Prebiotica zijn vezels die niet door het spijsverteringstelsel worden verteerd. Ze komen onverteerd in de dikke darm terecht aangezien ze niet afgebroken worden door enzymen in de dunne darm. In de dikke darm worden de vezels wel afgebroken door de darmbacteriën. Eenvoudig gezegd, zijn prebiotica voedsel voor de darmbacteriën. 

Deze vezels (prebiotica) zorgen zo voor de groei en/of activiteit van gunstige bacteriën in de darm. Op hun beurt bevorderen deze gunstige bacteriën dan weer de gezondheid van de gastheer: de mens. De werking van de darm verbetert, doordat er meer vocht in de darmen wordt vastgehouden. Daarnaast zorgen de gunstige bacteriën voor een betere werking van het immuunsysteem.

Prebiotica in zuigelingenvoeding

De reden van het toevoegen van prebiotica aan zuigelingenvoeding is dat prebiotica de ontwikkeling van een gezonde darmflora bij zuigelingen ondersteunen. Hierbij richten fabrikanten erop om met hun flesvoeding moedermelk zo veel mogelijk na te bootsen.

Met FOS en GOS worden de hoeveelheid en variabiliteit van de oligosachariden die aanwezig zijn in moedermelk, wel nagebootst. De structuur van deze niet-humane oligosachariden verschilt echter van de oligosachariden die aanwezig zijn in moedermelk [1].

Sinds 2016 is het mogelijk om een humaan oligosacharide biotechnologisch aan te maken en toe te voegen aan de kunstvoeding. Het gaat dan om het oligosacharide 2'-fucosyllactose (2'-FL), dat ook wel Humane Milk Oligosaccharide (HMO) wordt genoemd. Hoewel de structuur van biotechnologisch aangemaakt 2'-FL hetzelfde is als dat in moedermelk, verschilt flesvoeding met 2'-FL nog altijd van moedermelk. Dit komt doordat moedermelk verschillende soorten HMOs bevat, niet enkel 2'-FL [1]. 

Positieve effecten van prebiotica in zuigelingenmelk

GOS+FOS

In de studie van Bruzzese et al. (2009) [2] had de groep zuigelingen die prebiotica kregen, minder last van gastro-enteritis (maag- en darmontsteking) in vergelijking met de groep zuigelingen die een flesvoeding zonder prebiotica kregen. Ook was het aantal kinderen met meer dan 3 episoden van gastro-enteritis in de groep met prebiotica minder. Verder waren bij kinderen die prebiotica kregen, minder vaak antibiotica (geneesmiddelen voor de behandeling van bacteriële infectieziektes) nodig. Daarnaast verliep de groei in de groep met prebiotica beter dan in de groep zonder prebiotica.

Het onderzoek van Rodríguez-Herrera et al. (2019) [3] benadrukt de positieve invloed van prebiotica op de spijsvertering, groei en gezondheid bij zuigelingen. Bovendien werd opgemerkt dat de consistentie van de ontlasting bij zuigelingen die gedeeltelijk gefermenteerde flesvoeding met prebiotica kregen, meer lijkt op die van borstgevoede zuigelingen lag in vergelijking met de groep zonder prebiotica. Dit benadrukt de mogelijke rol van prebiotica bij het bevorderen van een gezonde darmflora bij zuigelingen. 

HMO 

Het onderzoek van Goehring et al. (2016) [4] toont aan dat zuigelingen die flesvoeding krijgen die is aangevuld met 2'-FL, lagere niveaus van ontstekingsbevorderende cytokines (een groep van signaalstoffen) hebben, vergelijkbaar met zuigelingen die borstvoeding krijgen. Dit suggereert een positief effect op het immuunsysteem van formule-gevoede baby's. Hoewel formule-gevoede baby's nog steeds normale kinderziekten kunnen ervaren, benadrukt de auteur dat het toevoegen van 2'-FL hun immuunsysteem versterkt, waardoor het vergelijkbaar wordt met dat van borstgevoede baby's.

Een tweede onderzoek, uitgevoerd door Hegar et al. (2019) [5], benadrukt de rol van humane melk oligosacchariden (HMO's), waaronder 2'-FL, in de voeding van zuigelingen. HMO's fungeren als “lokaas” voor ziekteverwekkende bacteriën, die kunnen voorkomen dat deze ziekteverwekkers zich kunnen vasthechten aan de cellen van het lichaam, en op die manier infectieziekten kunnen voorkomen. Deze stoffen hebben ook eigenschappen die helpen om het immuunsysteem van de baby te verbeteren, wat bijdraagt aan een gezonde groei en ontwikkeling.

Het artikel concludeert dat de darmflora van zuigelingen die flesvoeding met 2'-FL ontvangen vergelijkbaar is met dat van borstgevoede zuigelingen, en klinische onderzoeken wijzen op een normaal groeipatroon en gezonde ontlasting bij zuigelingen die een formule met 2'-FL krijgen. Deze bevindingen suggereren dat 2'-FL een veilige en waardevolle aanvulling op zuigelingenvoeding.

Aanbevelingen

Op basis van de bevindingen van hierboven [2 - 5] kunnen we stellen dat deze prebiotica positieve effecten hebben op de gezondheid van baby’s. Wij geven dan ook de voorkeur aan een flesvoeding die verrijkt is met HMO of de combinatie van GOS en FOS, omdat deze formules de darmflora van baby meer gelijkaardig maken aan deze van borstgevoede baby’s. De belangrijkste punten vatten we voor je samen in de onderstaande infographic:

We merken op dat een aantal formules enkel GOS of FOS bevatten. Hier geven wij geen voorkeur aan, omdat vrijwel al het onderzoek gedaan op de gezondheidseffecten van GOS en FOS uitgaat van de combinatie van de twee, en er suggestie is van een synergetisch effect: dat de twee bestanddelen elkaars effect versterken.

Positieve effecten van prebiotica op zuigelingen:

• Minder maag- en darmontstekingen
• Toename lichaamsgewicht
• Ontlastingconsistenties meer gelijkend met die van borstvoedende zuigelingen
• Beter ontwikkelt immuunsysteem
• Voorkomen dat ziekteverwekkers zich gaan vastbinden aan de cellen (infecties voorkomen)

Flesvoeding op de Belgische markt die verrijkt zijn met prebiotica:

• Combinatie HMO en GOS+FOS:
• Nutrilon Profutura 1 en 2, (1+ is HMO en FOS)

• HMO:
• NAN Evolia 1, 2, 3
• NAN Evolia Hydrolysed protein 1, 2 
• Nutrilon Profutura 1, 1+, 2

• GOS+FOS
• Physiolac 1, 2, 3
• Nutrilon Prosyneo 1, 2
• Nutrilon Ex-prematuur
• Nutrilon Nutrilon 1, 2
• NAN Optipro Hydrolysed protein 2
• Nutrilon peuter groeimelken 1, 2 en 3 (+ de vloeibare)
• Kabrita 3 peutermelk

Slot

In dit artikel hebben we gezien dat prebiotica zorgt voor een versterkt immuunsysteem bij zuigelingen, die vergelijkbaar is met zuigelingen die borstvoeding krijgen. Dit zal de baby beter beschermen tegen ziektes en infecties, en bijdragen aan een gezonde groei en ontwikkeling. Tot slot vertaalden we de inzichten uit de literatuur naar een praktische aanbeveling in de keuze voor bepaalde flesvoedingen, die verkrijgbaar zijn op de Belgische markt. 

Bronnen

1. Vlaamse Vereniging Kindergeneeskunde, Vlaamse Pediatrische Diëtisten, & Kind en Gezin (Opgroeien). (2023). Voedingsrichtlijnen voor zuigelingen en jonge kinderen (Versie 2023). KidZ Health Castle.
2. Bruzzese, E., Volpicelli, M., Squeglia, V., Bruzzese, D., Salvini, F., Bellini, M., Lionetti, P., Cinquetti, M., Iacono, G., Amarri, S., & Guarino, A. (2009). A formula containing galacto- and fructo-oligosaccharides prevents intestinal and extra-intestinal infections: an observational study. Clinical Nutrition, 28(2), 156–161. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2009.01.008
3. Rodríguez‐Herrera, A., Mulder, K., Bouritius, H., Rubio, R. P., Muñoz, A., Agosti, M., Lista, G., Corvaglia, L., Ludwig, T., Abrahamse‐Berkeveld, M., & Pérez‐Navero, J. L. (2019). Gastrointestinal tolerance, growth and safety of a partly fermented formula with specific prebiotics in healthy infants: a Double-Blind, Randomized, Controlled trial. Nutrients, 11(7), 1530. https://doi.org/10.3390/nu11071530
4. Goehring, K. C., Marriage, B. J., Oliver, J., Wilder, J. A., Barrett, E. G., & Buck, R. H. (2016). Similar to those who are breastfed, infants fed a formula containing 2′-Fucosyllactose have lower inflammatory cytokines in a randomized controlled trial. Journal of Nutrition, 146(12), 2559–2566. https://doi.org/10.3945/jn.116.236919
5. Hegar, B., Wibowo, Y., Basrowi, R. W., Ranuh, R. G., Sudarmo, S. M., Munasir, Z., Atthiyah, A. F., Widodo, A. D., Supriatmo, Kadim, M., Suryawan, A., Diana, N. R., Manoppo, C., & Vandenplas, Y. (2019). The role of two human milk oligosaccharides, 2′-Fucosyllactose and Lacto-N-Neotetraose, in infant nutrition. Pediatric Gastroenterology, Hepatology & Nutrition, 22(4), 330. https://doi.org/10.5223/pghn.2019.22.4.330