Inleiding

Het derde topic dat we bespreken in deze “Zwangerschap & Borstvoeding”-editie van het Voedingscompendium is myo-inositol. Myo-inositol klinkt de meesten onder ons waarschijnlijk nieuw in de oren. Deze minder bekende stof is echter het onderwerp van een groeiend aantal onderzoeken, waar toch wel een aantal gunstige en veelbelovende uitkomsten naar voren komen. In dit artikel gaan we specifiek in op de gezondheidseffecten van myo-inositol tijdens de zwangerschap. Meer specifiek zullen we het hebben over zwangerschapsdiabetes, zwangerschap bij poly-cysteus ovariumsyndroom (PCOS) en het vermijden van neurale buisdefecten. 

Myo-inositol

Myo-inositol is een suikeralcohol, die op basis van zijn chemische structuur wordt ingedeeld bij de inositol-familie [1]. Suikeralcoholen, die ook wel polyolen genoemd worden, zijn een groep van koolhydraten waarvan de chemische structuur lijkt op die van suikers, maar waarin de dubbele bindingen tussen koolstof- en zuurstofatomen (C=O) zijn omgezet tot een alcoholgroep (C-O-H).

Myo-inositol speelt een belangrijke rol in ons lichaam, doordat het een bouwsteen is van inositoltrifosfaat. Op zijn beurt werkt dit stofje als een soort boodschapper in onze cellen: het is betrokken bij verschillende hormonale systemen, zoals dat van het schildklierstimulerend hormoon, het follikelstimulerende hormoon en insuline [2].

Myo-inositol is aanwezig in een verscheidenheid aan voedingsmiddelen, waaronder noten, zaden, groenten en fruit [3]. Daarnaast kan het lichaam zelf myo-inositol aanmaken.

Lager risico op zwangerschapsdiabetes

Myo-inositol is onderzocht als een middel om te zorgen voor een lager risico op zwangerschapsdiabetes. Zwangerschapsdiabetes is een aandoening, waarbij de bloedsuikerspiegel van de zwangere vrouw verstoord is. Het ontstaat doordat de moederkoek hormonen vrijstelt voor de ontwikkeling van de baby, die de hormonale systemen van de moeder verstoren. Zo wordt bij de moeder de werking van insuline verstoord. Insuline is een hormoon dat cellen het signaal geeft dat ze glucose (een soort suiker) uit het bloed mogen opnemen. Als de werking van insuline verstoord wordt, zoals bij zwangerschapsdiabetes, blijft er teveel glucose in het bloed, terwijl de cellen juist te weinig glucose hebben om goed te kunnen werken.

In 2018 toonden onderzoekers [4] aan dat myo-inositol zorgt voor een noemenswaardige vermindering van het risico op zwangerschapsdiabetes. Daarnaast zorgde het gebruik van een supplement met myo-inositol bij zwangere vrouwen met een hoog risico op zwangerschapsdiabetes voor een verbetering van de orale glucosetolerantietest. Deze test wordt gebruikt om te bepalen hoe goed het lichaam reageert op de inname van suikers. 

Andere wetenschappers deden in 2021 een onderzoek [5] om te achterhalen of een supplement met een lage dosis myo-inositol het risico op zwangerschapsdiabetes vermindert bij zwangere vrouwen met overgewicht. De deelnemers werden verdeeld in twee groepen: de myo-inositol groep, die dagelijks 2000 mg myo-inositol plus 200 mcg foliumzuur kreeg, en de controlegroep, die dagelijks 400 mcg foliumzuur ontving van week 14 tot 24 van de zwangerschap. De bevinding was dat er in de myo-inositol groep aanzienlijk minder zwangerschapsdiabetes optrad dan in de controlegroep.

Deze conclusie werd bevestigd door een ander onderzoek uit 2023 [6]. Hierin zag men niet alleen een verminderd risico op zwangerschapsdiabetes bij het gebruik van een supplement met myo-inositol, maar ook een afname van aandoeningen die samenhangen met een te hoge bloeddruk.

Zwangerschap bij polycysteus ovariumsyndroom (PCOS)

Een tweede toepassing waarvoor myo-inositol is onderzocht is het vergroten van de kans op een zwangerschap bij polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). PCOS is een aandoening waarbij er vochtblaasjes (“cysten”) in de eierstokken aanwezig zijn. Het is niet precies bekend waarom deze vochtblaasjes ontstaan. Wel is bekend dat het de eisprong voor langere tijd kan belemmeren, waarbij vaak ook de menstruatie uitblijft. Hierdoor zijn vrouwen met PCOS vaak minder vruchtbaar.  

Wetenschappers deden in 2007 een onderzoek [7], waarbij ze onderzochten bij vrouwen met PCOS of het gebruik van een supplement met myo-inositol de menstruatiecyclus kon herstellen en de kans op een zwangerschap kon vergroten. Hiervoor maakten de onderzoekers gebruik van een supplement met 2 gram myo-inositol en 200 mcg foliumzuur, dat de vrouwen twee keer per dag moesten innemen voor een duur van zes maanden. Maar liefst 88% van de deelnemende vrouwen maakte één menstruatiecyclus door en bij 72% van hen trad een regelmatige eisprong op. Tijdens de duur van het onderzoek werd 40% van de deelnemers zwanger. Deze veelbelovende resultaten schuiven myo-inositol naar voren als een waardevol middel om de vruchtbaarheid te herstellen bij vrouwen met PCOS.

In een ander onderzoek uit 2009 [8] werden vrouwen met PCOS behandeld met een twee keer zo hoge dosis myo-inositol en foliumzuur. Hier vonden de onderzoekers een noemenswaardig verschil tussen een behandeling met de combinatie van myo-inositol met foliumzuur, versus een behandeling met enkel foliumzuur. Onder de vrouwen die behandeld werden met de combinatie, trad bij 69,5% een eisprong op, terwijl dit onder de vrouwen met enkel foliumzuur slechts 21% was. Bij de vrouwen die de combinatie kregen, was ook het gehalte van progesteron hoger (progesteron is één van de vrouwelijke geslachtshormonen). Deze resultaten bevestigen dus de resultaten uit het eerdere onderzoek, dat myo-inositol mogelijk interessant is om de vruchtbaarheid te herstellen bij vrouwen met PCOS. Bij dit tweede onderzoek moeten we echter wel opmerken dat het aantal vrouwen dat deelnam aan het onderzoek klein was. Bij een groter aantal deelnemers zouden de resultaten van het onderzoek meer betrouwbaar zijn geweest. 

Daarnaast blijken de gunstige effecten van het gebruik van een supplement met myo-inositol op langere termijn duidelijker te zijn. Meer recentelijk, in 2020 [9], hebben onderzoekers vrouwen met PCOS die minder vruchtbaar zijn gedurende zes maanden behandeld met een dagelijks supplement van 2 gram myo-inositol. De deelnemende vrouwen kregen elk trimester een medische controle. Na de eerste drie maanden had 24,3% van de deelnemers een regelmatige menstruatiecyclus en had 38,6% van de deelnemers een eisprong. Na zes maanden had 53,6% van de deelnemers een regelmatige menstruatie en had 72,1% van de deelnemers een eisprong. Deze resultaten illustreren de gunstige effecten van myo-inositol in het herstellen van de vruchtbaarheid bij sommige vrouwen met PCOS enige tijd op zich laten wachten. Dit neemt niet weg dat het veelbelovende resultaten zijn.

Lager risico op neurale buisdefecten

In het eerste artikel van deze reeks hebben we het al gehad over neurale buisdefecten. Neurale buisdefecten zijn problemen die voor de geboorte kunnen optreden in de vorming van de hersenen en het ruggenmerg van de baby. In dat artikel hebben we gezien dat vrouwen in het ideale geval drie maanden voor de zwangerschap en minstens de eerste drie maanden van de zwangerschap een foliumzuur-supplement gebruiken om het risico op neurale buisdefecten te verminderen.

Voor de preventie van neurale buisdefecten is het gebruik van een foliumzuur-supplement de aanpak van de eerste keuze. Dit komt doordat de gunstige effecten en veiligheid van foliumzuur voor deze toepassing uitgebreid onderzocht zijn. Toch zijn sommige wetenschappers ervan overtuigd dat myo-inositol hier een meerwaarde heeft, zeker bij foliumzuur-resistente neurale buisdefecten. 

We spreken van “foliumzuur-resistente neurale buisdefecten” wanneer de vrouw tijdens de zwangerschap wel degelijk een foliumzuur-supplement gebruikt, maar de ongeboren baby toch een neurale buisdefect ontwikkelt. Verder is het belangrijk om op te merken dat neurale buisdefecten een hoog herhalingsrisico hebben; dat vrouwen die eerder een kindje met een neuraal buisdefect bij een volgende zwangerschap een hoog risico hebben dat het kindje weer een neuraal buisdefect ontwikkelt. 

Een publicatie uit 2017 [10] beschrijft een onderzoek dat gedurende 12 jaar liep. Tijdens dit onderzoek werden 27 zwangerschappen met een hoog risico op foliumzuur-resistente neurale buisdefecten behandeld. De deelnemende vrouwen kregen een supplement 5 mg foliumzuur en 1000 mg myo-inositol in de periode rond de bevruchting. Hierbij werd het supplement minstens vier weken voor de bevruchting gestart. Ondanks het hoge herhalingsrisico resulteerde het supplement in de geboorte van 29 baby’s zonder neurale buisdefect. Verder werden geen ongewenste effecten gemeld bij de moeder of het kind. 

In nog een ander onderzoek [11] werd onderzocht of myo-inositol bruikbaar is in de preventie van neurale buisdefecten. De deelnemers werden willekeurig verdeeld over twee groepen: een behandelde groep (23 vrouwen) en een controle-groep (25 vrouwen). De controle-groep kreeg een placebo, terwijl de andere groep behandeld werd met 500 mg myo-inositol, twee keer per dag. Alle vrouwen kregen daarnaast dagelijks een supplement met 5 mg foliumzuur. In de behandelde groep vonden 14 zwangerschappen plaats, waarbij geen neurale buisdefecten werden gemeld. Daarentegen vonden in de controle-groep 19 zwangerschappen plaats, waarvan er één werd afgebroken vanwege een neuraal buisdefect. Deze resultaten suggereren een gunstig effect van het gebruik van myo-inositol in de preventie van neurale buisdefecten bij foliumzuur-resistentie.

Slot

Op basis van de hierboven beschreven onderzoeken [4-11] kunnen we samenvatten dat er bewijs bestaat voor verschillende gunstige effecten van myo-inositol op de zwangerschap. Zo zou het gebruik van een supplement met myo-inositol het risico op zwangerschapsdiabetes verminderen. Daarnaast is het mogelijk nuttig in de preventie van neurale buisdefecten bij foliumzuur-resistentie. Tot slot is myo-inositol veelbelovend om bij vrouwen met PCOS de vruchtbaarheid te herstellen.

Als je vragen hebt over je gezondheid tijdens de zwangerschap of als je moeite ervaart om zwanger te raken, raden we aan om hierover te spreken met je gynaecoloog of een arts. In dit artikel hebben we mogelijke gezondheidsvoordelen tijdens de zwangerschap van het minder bekende myo-inositol besproken. Bij bedenkingen over je gezondheid kan een arts je raad geven, die past bij jouw lichaam en jouw persoonlijke toestand.

Bronnen

1. Bizzarri M, Fuso A, Dinicola S, Cucina A, Bevilacqua A. Pharmacodynamics and pharmacokinetics of inositol(s) in health and disease. Expert Opinion on Drug Metabolism and Toxicology 2016. 12 1181–1196. ( 10.1080/17425255.2016.1206887)
2. Di Paolo G, De Camilli P. Phosphoinositides in cell regulation and membrane dynamics. Nature 2006. 443 651–657. ( 10.1038/nature05185)
3. Croze ML, Soulage CO. Potential role and therapeutic interests of myo-inositol in metabolic diseases. Biochimie. 2013;95:1811–27.
4. Guo, X., Guo, S., Miao, Z., Li, Z., & Hong-Ya, Z. (2018b). Myo-inositol Lowers the risk of developing gestational diabetic mellitus in pregnancies: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials with trial sequential analysis. Journal of Diabetes and its Complications, 32(3), 342–348. https://doi.org/10.1016/j.jdiacomp.2017.07.007
5. Esmaeilzadeh, S., Ghadimi, R., Mashayekh‐Amiri, S., Delavar, M. A., & Basirat, Z. (2021). The effect of myo-inositol supplementation on the prevention of gestational diabetes in overweight pregnant women: a randomized, double-blind, controlled trial. Research Square (Research Square). https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-260476/v1
6. Motuhifonua, S. K., Lin, L., Alsweiler, J., Crawford, T. J., & Crowther, C. A. (2023). Antenatal dietary supplementation with myo-inositol for preventing gestational diabetes. The Cochrane library, 2023(2). https://doi.org/10.1002/14651858.cd011507.pub3
7. Papaleo, E.; Unfer, V.; Baillargeon, J.P.; de Santis, L.; Fusi, F.; Brigante, C.; Marelli, G.; Cino, I.; Redaelli, A.; Ferrari, A. Myo-inositol in patients with polycystic ovary syndrome: A novel method for ovulation induction. Gynecol. Endocrinol. 2007, 23, 700–703.
8. Costantino, D.; Minozzi, G.; Minozzi, E.; Guaraldi, C. Metabolic and hormonal effects of myo-inositol in women with polycystic ovary syndrome: A double-blind trial. Eur. Rev. Med. Pharm. Sci. 2009, 13, 105–110.
9. U-Allah, I.; Sabeen, N.; Iqbal, Q.; Zulfiqar, S.; Wasim, T. Myoinositol in restoring spontaneous ovarian activity in patients with Polycystic Ovarian Syndrome (PCOS). Esculapio 2020, 16, 41–45.
10. Cavalli, P., & Ronda, E. (2017). Myoinositol: the bridge (PONTI) to reach a healthy pregnancy. International Journal of Endocrinology, 2017, 1–5. https://doi.org/10.1155/2017/5846286
11. Greene, N.D.; Leung, K.Y.; Gay, V.; Burren, K.; Mills, K.; Chitty, L.S.; Copp, A.J. Inositol for the prevention of neural tube defects: A pilot randomised controlled trial. Br. J. Nutr. 2016, 115, 974–983.